Rejestracja pacjentów w placówkach medycznych

Sposób rejestrowania pacjentów jest elementem procedury ustalającej kolejność dostępu do świadczeń zdrowotnych, która powinna być oceniana pod względem przejrzystości, obiektywności i oparta na kryteriach medycznych. Jest to temat bardzo ważny dla każdego pacjenta, ale również istotny dla podmiotów leczniczych, które mają obowiązek zorganizować proces rejestracji pacjentów na świadczenia w sposób zgodny z prawem.

Sposoby rejestracji

Świadczeniodawca zapewnia bieżącą rejestrację świadczeniobiorców na podstawie zgłoszenia osobistego lub za pośrednictwem osoby trzeciej, w tym przy wykorzystaniu telefonu lub innych środków komunikacji elektronicznej. Wybór formy rejestracji na świadczenia powinien należeć do świadczeniobiorcy, czyli pacjenta. Sądy administracyjne orzekając w przedmiocie naruszenia zbiorowych praw pacjentów wskazywały na to, iż rejestracja telefoniczna wydaje się być podstawowym sposobem rejestracji. Jest to forma rejestracji bardzo często wybierana przez pacjentów, jednakże należy wskazać, iż na popularności zyskuje też rejestracja przy użyciu poczty elektronicznej.

Naruszenia dotyczące rejestracji pacjentów

Naruszenia praw pacjentów w zakresie rejestracji na świadczenia są spotykane dość często i przybierają różną formę, przykłady przedstawione poniżej wynikają z analizy orzecznictwa, jak również osobistych obserwacji procesu rejestracji w różnych podmiotach leczniczych.

Jako naruszenie zbiorowych praw pacjenta została uznana praktyka polegająca na ograniczeniu bieżącej rejestracji pacjentów na podstawie zgłoszenia telefonicznego, za które pobierano opłatę w wysokości 2,58 złotych za 1 minutę połączenia telefonicznego z podmiotem leczniczym, tj. opłatę, która jest wyższa niż opłata za standardowe połączenie telefoniczne¹. W tym miejscu należy wyjaśnić, iż połączenie telefoniczne w sprawie rejestracji może być płatne, jednakże nie w kwotach stanowiących barierę dla pacjentów, odbiegających od standardowych cen połączeń. Niektórzy ze świadczeniodawców wychodzą naprzeciw pacjentom oferując oprócz standardowych połączeń telefonicznych (opłata według cennika operatora), infolinie z numerami "0-800" (bezpłatne) oraz numerami "0-801" (opłata pobierana za jeden impuls, niezależnie od tego, ile minut trwa rozmowa).

Za naruszenie zbiorowych praw pacjenta została również uznana praktyka polegająca na całkowitym zaniechaniu realizowania bieżącej rejestracji pacjentów przy wykorzystaniu telefonu². Rejestracja telefoniczna powinna odbywać się w godzinach pracy i bez żadnych ograniczeń.

Za niewłaściwe, z uwagi na różnicowanie pacjentów ze względu na sposób dokonywania rejestracji należy uznać praktyki, w których pierwszeństwo przyznawane jest rejestracji osobistej, a dopiero w dalszej kolejności mogą zarejestrować się pacjenci, którzy wybrali inny sposób rejestrowania. Kto z nas podczas próby rejestracji telefonicznej nie słyszał komunikatu, iż pierwszeństwo w zapisaniu się do lekarza w danym dniu mają osoby, które zgłaszają się osobiście, a osoby rejestrujące się telefonicznie mogą się zapisać o ile „zostaną wolne miejsca” lub że rejestracja telefoniczna na świadczenia rozpoczyna się później niż rejestracja osobista? Placówki medyczne tłumaczą takie praktyki problemem, a wręcz niemożliwością zorganizowania procesu rejestracji tak, by mieli do niej równy dostęp pacjenci rejestrujący się osobiście i ci którzy wybrali połączenie telefoniczne. Pocieszające jest to, że istnieją świadczeniodawcy, którzy poprzez racjonalny podział obowiązków personelu gwarantują pacjentom taki sam dostęp do rejestracji niezależnie od jej formy. Zapewnienie równości w zakresie rejestracji na świadczenia niezależnie od formy rejestracji jest niezwykle istotne dla pacjentów starszych, niepełnosprawnych czy też ciężko chorych, dla których każde wyjście z domu wiąże się z ogromnym wysiłkiem. Pacjenci tacy nie mogą mieć, ze względu na swoją trudną sytuację, ograniczanego prawa dostępu do świadczeń zdrowotnych.

1 Wyrok WSA w Warszawie z 9 maja 2017 r., sygn. VII SA/Wa 428/17

2  Wyrok WSA w Warszawie z 13 listopada 2020 r., sygn. VII Sa/Wa 1619/20