Standard organizacyjny opieki okołoporodowej

Istnienie w praktyce udzielania świadczeń zdrowotnych ogólnie przyjętych standardów postępowania ma szczególne znaczenia dla pacjenta, jak również dla podmiotów udzielających świadczeń medycznych. Stanowią one bowiem wyznacznik postępowania opracowany przez profesjonalne gremia, z uwzględnieniem medycyny opartej na dowodach naukowych (Evidence Based Medicine – EBM), mają na celu ujednolicenie i poprawę jakości świadczeń medycznych, a w efekcie zapewnienie pacjentom wysokiej jakości opiekę medyczną.

Niekiedy, standardy medyczne są aktami powszechnie obowiązującego prawa, jak ma to miejsce w przypadku standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej obowiązuje wszystkie placówki medyczne w Polsce: te udzielające świadczeń finansowanych przez NFZ, jak również te udzielające wyłącznie świadczeń komercyjnie.

Co zawiera standard organizacyjny opieki okołoporodowej?

Standard określa przede wszystkim organizację opieki nad kobietą w ciąży, w trakcie porodu i połogu oraz organizację opieki nad noworodkiem. Co ważne, w standardzie określono prawa w sytuacji poronienia, urodzenia chorego lub martwego dziecka.

Celem standardu jest zapewnienie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka, przy ograniczeniu do niezbędnych interwencji medycznych, w szczególności: amniotomii (mechaniczne przebicie pęcherza płodowego), indukcji porodu, stymulacji czynności skurczowej, podawania opioidów, nacięcia krocza, cięcia cesarskiego oraz podania noworodkowi mleka modyfikowanego. Wymienione interwencje są dopuszczalne, ale tylko gdy wystąpią do tego wskazania medycznego, co znaczy że nie mogą być wykonywane rutynowo.

Standard określa zakres działań profilaktycznych i działań w zakresie promocji zdrowia oraz badań diagnostycznych i konsultacji medycznych wykonywanych u kobiet w okresie ciąży wraz z okresami ich przeprowadzania.

W dalszej części dokumentu, wymieniono czynniki ryzyka identyfikowane w czasie ciąży oraz przed porodem, czynniki ryzyka śródporodowego oraz czynniki ryzyka występujące u płodu lub noworodka. Standard odnosi się również do kwestii edukacji przedporodowej oraz planu opieki przedporodowej, jak również planu porodu.

Ważnym prawem omawianym w standardzie jest prawo rodzącej do łagodzenia bólu porodowego. Łagodzenie bólu porodowego obejmuje metody niefarmakologiczne i farmakologiczne. Nie w każdym podmiocie medycznym dostępne będą jednak wszystkie metody łagodzenia bólu porodowego. Podmioty wykonujące działalność leczniczą realizująca opiekę nad rodzącą opracowują w formie pisemnej tryb postępowania w łagodzeniu bólu porodowego uwzględniający dostępne w tym podmiocie metody łagodzenia bólu porodowego.

Standard określa postępowanie podczas rozpoczęcia porodu, w I, II, III, IV okresie porodu oraz opiekę nad noworodkiem oraz odnosi się do zapewnienia ciągłej profesjonalnej opieki dla kobiety w połogu i jej dziecka w miejscu zamieszkania lub pobytu.

Znaczenie standardu

Standard organizacyjne opieki okołoporodowej ma istotne znaczenie dla przyszłych rodziców, którzy powinni być świadomi swoich praw. Z kolei, personel medyczny powinien znać standard, by móc udzielać świadczeń zdrowotnych zgodnie z prawem. Co ważne, standard określa zasady wypełniania dokumentacji medycznej, których powinny przestrzegać osoby udzielające świadczeń. W przypadku ewentualnych roszczeń ze strony pacjenta sposób postępowania personelu medycznego będzie weryfikowany m. in. pod kątem zgodności ze standardem organizacyjnym opieki okołoporodowej.

Niewątpliwą zaletą wprowadzenia standardu w randze rozporządzenia w zakresie opieki okołoporodowej jest pewna przewidywalność procesu diagnostyczno - terapeutycznego w zakresie prowadzenia ciąży oraz porodu. Standard ma też znaczący wymiar społeczny: informuje o prawach kobiety w trakcie ciąży i porodu, prawach dziecka, ale również prawach osób im bliskich. Standard nie jest jednak dokumentem ponadczasowym, wraz z rozwojem medycyny, pojawianiem się nowych badań naukowych powinien być on weryfikowany i podlegać modyfikacjom.