Odmowa przyjęcia do szpitala

Często słyszymy o tym, że pacjent nie został przyjęty do szpitala mimo tego, że czuł się źle, występowały niepokojące objawy, a stan jego zdrowia pogarszał się. Zdarza się, że historie takie kończą się tragicznie. Przypadek pacjenta, który nie został, mimo wskazań, przyjęty do szpitala i któremu nie została udzielona niezbędna pomoc zostaje nagłośniony przez media. Słysząc o takich historiach odczuwamy lęk i zaniepokojenie. Zaczynamy zastanawiać się: a co jeśli to my staniemy się takim pacjentem? Jeśli to nam lub naszym bliskim pomoc nie zostanie udzielona na czas?
W poniższym wpisie odpowiadam na pytania: czy odmowa przyjęcia do szpitala jest w ogóle możliwa, a jeśli tak to w jakich okolicznościach?

Decyzja o przyjęciu do szpitala
Należy wskazać, iż przyjęcie do szpitala może nastąpić w trybie planowym (na podstawie skierowania) albo w trybie nagłym. Niezależnie od trybu przyjęcia o tym, czy pacjent zostanie przyjęty do szpitala decyduje lekarz dyżurujący. Decyzja o przyjęciu lub odmowie przyjęcia do szpitala powinna zostać podjęta po zbadaniu pacjenta i dokonaniu oceny jego stanu zdrowia zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Pacjent może zostać nieprzyjęty do szpitala w sytuacji, gdy lekarz stwierdzi, iż nie wymaga on leczenia szpitalnego. Przyczyną odmowy mogą być też kwestie organizacyjne jak np. brak wolnych miejsc lub brak specjalistycznego oddziału. Wówczas pacjentowi powinna zostać udzielona informacja, gdzie uzyska potrzebną dla siebie pomoc.
Przyczyną odmowy przyjęcia do szpitala na pewno nie może być okoliczność, iż pacjent mieszka z daleka od lokalizacji szpitala. Pacjent ma prawo wyboru szpitala spośród szpitali, które zawarły umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z Narodowym Funduszem Zdrowia, a powoływanie się na rejonizację przez szpital stanowi naruszenie prawa.
W sytuacji odmowy przyjęcia do szpitala pacjent może skorzystać z prawa pacjenta do zasięgnięcia opinii innego lekarza.
Szpital nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia. Jest to obowiązek bezwzględny.

Dokumentacja związana z odmową przyjęcia do szpitala
Przypadek, w którym pacjent nie zostaje przyjęty do szpitala powinien zostać w sposób rzetelny i zgodny z prawem udokumentowany.
Szpital jest zobowiązany prowadzić dokumentację zbiorczą w postaci wykazu odmów przyjęć. Szczegółowe dane, które powinny zostać odnotowane w wykazie, zostały wymienione w rozporządzeniu z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
Ponadto, w przypadku odmowy przyjęcia do szpitala, pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy powinien otrzymać informację o rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, wynikach przeprowadzonych badań, przyczynie odmowy przyjęcia do szpitala, udzielonych świadczeniach zdrowotnych oraz ewentualnych zaleceniach.
Istotnym zarówno dla personelu medycznego, jak również dla pacjenta i jego bliskich jest to, by dokumenty dotyczące odmowy przyjęcia do szpitala zawierały wszystkie niezbędne informacje i wyczerpująco opisywały stan zdrowia chorego, wdrożone działania oraz zalecenia. Wpis w szpitalnej księdze odmów przyjęć oraz karta odmowy przyjęcia do szpitala stanowi istotny dowód w przypadku ewentualnego procesu sądowego.

Co możemy zrobić gdy szpital odmówił przyjęcia?
Pacjent, któremu niezasadnie odmówiono przyjęcia do szpitala może:
    • złożyć skargę do dyrektora szpitala,
    • złożyć skargę do oddziału wojewódzkiego NFZ,
    • złożyć skargę do organu nadzoru nad szpitalem,
 • złożyć skargę do Naczelnej Rady Lekarskiej,
    • złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta.

Pacjent nie musi wybierać jednego organu, skargę może złożyć do każdego z wyżej wymienionych podmiotów.
Ponadto, jeśli w wyniku odmowy przyjęcia do szpitala doszło do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta jest on uprawniony do dochodzenia swoich praw na drodze procesu cywilnego w ramach roszczenia o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Odrębną podstawą do dochodzenia roszczeń w przypadku, gdy doszło do zawinionego naruszenia prawa pacjenta stanowi zadośćuczynienie uregulowane w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.


Prawo do świadczeń zdrowotnych jest fundamentalnym prawem pacjenta, szczególnie w przypadku konieczności nagłej hospitalizacji lub potrzeby udzielenia świadczeń specjalistycznych wykonywanych jedynie w szpitalach. W przypadku braku podstaw do hospitalizacji lekarz może odmówić przyjęcia do szpitala. Ważne, by decyzja taka była podjęta po starannym zbadaniu i wysłuchaniu pacjenta oraz była w sposób zgodny z prawem uzasadniona, a pacjent uzyskał wszelkie potrzebne informacje na temat swojego stanu zdrowia i zaleceń.